Գերհարդ Մերկատոր
.png){kind=small}
Գերհարդ Մերկատոր, Գերհարդ վան Կրեմեր (Gerhardus Mercator, Gerhardus van Kremer, մարտի 5, 1512[1][2][3][…], Ռուպելմոնդ, Ֆլանդրիայի դքսություն, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4][5][6][…] - դեկտեմբերի 2, 1594[4][7][1][…], Դույսբուրգ, United Duchies of Jülich-Cleves-Berg, Սրբազան Հռոմեական կայսրություն[4]), ֆլամանդացի քարտեզագիր։ Եվ գերմաներեն Kremer, և' նրա լատիներենացված Mercator ձևերը նշանակում են վաճառական։
Կենսագրություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ծնվել է 1512 թվականին Ռուպելմոնդում (արևելյան Ֆլանդրիա, այժմ Բելգիա)։ Սկզբում սովորել է Հերտոգենբոսում (այժմ Նիդերլանդներ), ապա Լուվենի (այժմ Բելգիա) համալսարանում։ Համալսարանն ավարտելուց հետո՝ 1532 թվականից Գեմա Ֆրիսիուսի հետ միասին սկսում է պատրաստել Երկրի և Լուսնի գլոբուսներ, միաժամանակ պատրաստում է ճշգրիտ օպտիկական գործիքներ, դասավանդում աշխարհագրություն և աստղագիտություն։
1544 թվականին Մերկատորը, որ բողոքականության կողմնակից էր, մեղադրվում է հերետիկոսության մեջ և ձերբակալվում։ Ազդեցիկ կապերի միջոցով ազատվում է, բայց վախենալով հետապնդումներից տեղափոխվում է Դույսբուրգ (Գերմանիա)։ Մահացել է այդտեղ 1594 թվականին։
Գործունեություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Զբաղվել է ճշգրիտ օպտիկական (գեոդեզիական) գործիքների, գլոբուսների, քարտեզների պատրաստումով։ Հանույթային աշխատանքներ է կատարել Լոթարինգիայում ու Բավարիայում, կազմել այդ շրջանների առաջին տեղագրական քարտեզները։ Իր կազմած քարտեզների ժողովածուն անվանել է «Ատլաս», և այդ անունը, մտնելով համաշխարհային գրականության մեջ, գործածվում է աշխարհի բոլոր լեզուներում։
Ստեղծել է քարտեզագրական գլանային հավասարանկյուն պրոյեկցիան (Մերկատորի պրոյեկցիա), որը ծովային քարտեզների համար մինչև հիմա էլ անփոխարինելի է։ Այդ պրոյեկցիայի վրա լոքսոդրոմիան պատկերված է ուղիղ գծով, որը հնարավորություն է տալիս արագ ու հեշտ որոշելու նավի կուրսը։ Մեծ արժեք է ներկայացնում Մերկատորի կազմած և նրա մահից հետո՝ 1595 թվականին որդիների կողմից հրատարակված աշխարհի ատլասը, որը մաթեմատիկական ճշտությամբ և կատարման գեղեցկությամբ իր ժամանակին իր հավասարը չի ունեցել և օրինակ է ծառայել ուրիշ ատլասներ կազմելու համար։ Մերկատորը որոշել է երկրի մագնիսական բևեռների աշխարհագրական կոորդինատները։
Մերկատորի անունով
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Գերհարդ Մերկատորի անունն է ստացել (4798) Մերկատոր աստերոիդը։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 Մակտյուտոր մաթեմատիկայի պատմության արխիվ — 1994.
- ↑ 2,0 2,1 Gerard Mercator (նիդերլ.)
- ↑ 3,0 3,1 Gerard Mercator — 2009.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 http://www.encyclopedia.com/topic/Gerardus_Mercator.aspx
- ↑ 5,0 5,1 5,2 http://www.amazon.co.uk/Mercator-The-Man-Mapped-Planet/dp/075381692X#reader_075381692X
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Amazon.com
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ Find A Grave — 1996.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
- ↑ CONOR.Sl
- ↑ 11,0 11,1 Mathematics Genealogy Project — 1997.
- ↑ https://books.google.cat/books?id=TOsfIrczs20C&pg=PA90 — P. 90.
Արտաքին հղումներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Մերկատորի եվրոպայի ատլասը(1570) Արխիվացված 2010-06-24 Wayback Machine (անգլ.)
- Մերկատորի ատլասը Արխիվացված 2007-11-23 Wayback Machine(անգլ.)
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 7, էջ 493)։ 
|
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Գերհարդ Մերկատոր» հոդվածին։ |
| ||||||||||||||||
